هشدار على عليه‏السلام به مردم‏

آنچه در اين خطبه از اهميت بيشترى برخوردار است و هشدارى جدى براى مردم تلقى مى‏شود اين است كه وضعيت روحى و فرهنگ عموم مردم را در آينده تصوير و ترسيم مى‏كند. آنچه تاكنون از آيات قرآن و سخنان حضرت على عليه‏السلام در اين نوشتار =-مورد بحث و گفتگو قرار گرفت هر چند خطاب به مردم است؛ لكن در بيشتر آنها روى سخن با خواص جامعه و كسانى بود كه در مقام تاثيرگذارى بر فرهنگ جامعه هستند. در اين خطبه حضرتش به صراحت، وضعيت روحى و فرهنگ دينى مردم را در آينده پيشگويى مى‏كنند و آنان را از مبتلا شدن به چنين فرهنگى يا غفلت در مقابل آن برحذر مى‏دارند. حضرت بعد از تبيين روحيه حاكم بر بعضى از خواص جامعه، مبنى بر اين كه آنها در جهت رسيدن به اغراض و اهداف دنيوى خود بيشترين افترا و دروغ را به خدا و پيامبر نسبت مى‏دهند و قرآن و دين را به راى خود تفسير مى‏كنند و مردم را به گمراهى مى‏كشانند، فرهنگ حاكم بر عموم مردم را چنين پيش بينى مى‏كنند: مردم و اهل آن زمان نيز چنين‏اند كه، اگر قرآن و كتاب خدا درست و بحق تفسير و تبيين شود، از بى ارزش‏ترين اشيا نزد آنان است و اگر طبق هواهاى نفسانى تفسير شود، از رايج‏ترين و پر رونق‏ترين اشيا در نظر ايشان است. در آن زمان ارزش‏هاى دينى و الهى در ديد مردم از منكرترين اشيا و ارزش‏هاى ضد دينى از محبوب‏ترين امور محسوب مى‏شود.